13 czerwca 1840 roku dokładnie 180 lat temu powozem zajechała do Zatonia księżna Dino. Ostatni raz widziała zatoński pałac 25 lat wcześniej kiedy przyjechała tu z Wiednia podczas słynnego kongresu w roku 1815. Tym razem nie przyjechała jednak z krótką wizytą, lecz z zamiarem osiedlenia się na stałe na Dolnym Śląsku. Niewielki barokowy pałacyk w Zatoniu, który był w jej posiadaniu od roku 1809 stał się teraz jej śląską rezydencją. Tu zachwycała się przyrodą , tu rozpoczęła batalię o księstwo żagańskie, tu po 2 latach kazała przebudować pałac nadając mu klasycystyczny charakter i założyła na nowo wspaniały park wg projektu P.Lennego. Do końca życia przyjeżdżała tu na wypoczynek mimo, że jej główną siedzibą od 1844 roku był Żagań. Nie zdradziła Zatonia i choć miały tyle rozległych włości, nie wybudowała sobie innej letniej rezydencji. W Zatoniu zaczęła się jej ponad 20-letnia przygoda na Śląsku. Przygoda, o której tylu ludzi pamięta mimo upływu 180 lat.
Być może ten moment przyjazdu Doroty de Talleyrand-Périgord wyglądał właśnie tak, jak namalował Robert Jurga.
W tym dniu księżna zapisała te słowa
Oto jestem w moich włościach. To szczególne wrażenie, znaleźć się u siebie, w tak wielkiej odległości od miejsc, w których zazwyczaj toczyło się moje życie i zastać wszystko tak schludne i dobrze utrzymane, a jednocześnie tak proste, jakby mieszkało się tutaj na co dzień.
Tego ranka, kiedy wyjechałam z Krosna, padał deszcz i nie opuszczał mnie aż do Zielonej Góry, dużego miasta, w którym spotkałam panią i pana Wurmb, którzy wyjechali mi naprzeciw. Pani Wurmb jest córką pana von Goeckingk, Tajnego Radcy Państwa Pruskiego, któremu zmarły król powierzył opiekę nade mną. …..
Ostatnie kilometry przemierza się po piaszczystych drogach, pośród lasów jodłowych, ale u wjazdu do małej osady, którą trudno nawet nazwać wsią, jest bardzo piękna aleja. Wiedzie ona na ukwiecony dziedziniec, pośród którego wyrasta dwór. Urokliwe drzewa kryją widok na mało zadbane, podwórze, gdzie hodowany jest drób.
Z tyłu domu wyłania się przecudowny widok: to ogród, dobrze obsadzony i świetnie utrzymany. Jest bardzo bogaty w różne gatunki kwiatów, a pośród nich są też i te rzadko spotykane. Ogród łagodnie przechodzi w łąkę, na krańcu której znajduje się bardzo piękny lasek. Strumień, który przecina ogród, nadaje mu świeżości.
Dom jest dwukondygnacyjny w kształcie długiego czworoboku z trzynastoma oknami na kondygnacji. To, co go szpeci, to jego ogromny dach, nieodzowny tu z powodu długich śnieżnych zim. Jego dachówka została pomalowana na żółto-pomarańczowy kolor.
Wnętrze jest całkiem niezłe. Środek zajmuje przedzielona schodami sień ze sklepieniem. Na prawo od sieni znajduje się duży salon z trzema oknami, dalej mały salonik biblioteczny z dwoma oknami, które wychodzą na piękną szklarnię, połączoną z oranżerią. Mam tutaj około 50 drzewek pomarańczowych.
Na lewo od sieni jest moja sypialnia, duży pokój toaletowy, garderoba i pomieszczenie dla pokojówki. Za biblioteką zaś znajduje się pomieszczenie połączone z jadalnią, która jest za ścianą salonu, czyli naprzeciw przyległości mojego apartamentu z pomieszczeniami służby.
Na pierwszym piętrze mieszczą się cztery pokoje zarządców, z gabinetami. Spośród których tylko dwa są umeblowane, a także duża sala bilardowa. Mansardę wypełnia sześć pomieszczeń dla służby oraz strych i garde-meuble.
Salony i mój apartament położone są od strony południowej, co niestety pozbawia mnie widoku na ogród. Wolę jednak widzieć podwórze i mieć dostęp do słońca, przede wszystkim dlatego, że dom nie jest podpiwniczony. Mimo tego nie ma w nim żadnych śladów wilgoci. Parter jest bardzo pięknie umeblowany, a parkiety intarsjowane z różnych gatunków drewna. Są one zadziwiająco ładne, jak na wykonane w tej okolicy. Na pierwszym piętrze, nie ma nic, w tym momencie, poza apartamentem zajmowanym przez pana Valencay, ale i ten jest bardzo skromnie wyposażony. Dom zawiera wyłącznie to, co jest konieczne. Dobrze że zabrałam ze sobą srebra, a pan Wurmb pożycza mi dużo innych rzeczy.
Nareszcie będzie mi dobrze i odnajdę się tutaj dużo lepiej, niż mi się to od dłuższego czasu gdziekolwiek udawało. Przynajmniej, wypocznę tu, wśród panującej ciszy. I choć to najprawdziwsza wieś nie mam wyrzutów sumienia z tego powodu. Doświadczam nawet pewnej przyjemności słuchając odgłosów krów i przyglądając się sianokosom, co po raz kolejny utwierdza mnie w przekonaniu, że jestem prawdziwie i szczerze, wiejskiej natury.
W salonie mam jeden nawet dość dobry portret mojej matki i także jeden, bardzo nieudany mój, a w saloniku litografie pruskiej rodziny królewskiej. Zawartość biblioteki jest niewielka, liczy około 500 egzemplarzy bardzo dobrych książek w językach: angielskim, francuskim i niemieckim. Już odbyłam spacer po ogrodzie, który jest naprawdę piękny. Ogrodnik, który o niego dba pochodzi z królewskich ogrodów Charlottenburga, a doskonalił swe umiejętności w Monachium i Wiedniu.